Herinneringen en gedrag.

Herinneringen bepalen wie we zijn.

Herinneringen zijn de sleutel tot onze identiteit. Mensen zijn een optelsom van hun herinneringen. Ons geheugen is een databank van herinneringen. Zodat we weten waar we wonen, wie onze familie leden zijn, welke spullen van ons zijn, hoe je ze gebruikt en nog belangrijker: “wie je zelf bent”.

Elke mens heeft herinneringen in allerlei soorten en maten. Verdrietige momenten en momenten van geluk.

Misschien herinner je je nog het verhaal van 'the Piano man’. In april 2005 wordt kort na middernacht een man aangetroffen op het strand van Minster, Engeland. Hij is nat, draagt een zwart pak met stropdas en draagt geen identificatie bij zich. En weet zelf ook niet meer wie hij is en waar hij vandaan komt.

Maanden lang was de wereld in de ban van dit mysterie. De man tekende op een gegeven moment een piano waarop hij naar de kapel van het ziekenhuis werd gebracht. Daar speelde hij urenlang wonderschone, klassieke muziek. Wie is deze raadselachtige man? Later bleek hij overigens wel degelijk herinneringen te hebben doch zijn identiteit te hebben verzwegen.

Waaruit worden herinneringen opgebouwd?

Herinneringen bestaan uit beelden, stemmen, geluiden, gevoelens, geuren en smaak. Onze hersenen zijn in staat om een herinnering in milliseconden weer ‘tot leven’ te brengen. Het is een bijzondere gave die ons leven mooier kan maken en waar we soms ook bijzonder veel last van kunnen hebben. Bij ziekten kunnen mensen herinneringen kwijtraken of soms geen nieuwe herinneringen meer aanmaken. Bij extreme stress kan er tijdelijk geheugenverlies ontstaan. Bijvoorbeeld een black-out tijdens een examen.
 

Kun je de toekomst herinneren?

Vaak denken mensen bij herinneringen aan het verleden. Terwijl wij mensen ook herinneringen aan de toekomst hebben. Klinkt dat gek?

Heb je je wel eens zorgen over iets gemaakt? Bijvoorbeeld een presentatie die je moest houden. Een examen of een sollicitatie gesprek. Mensen kunnen soms van een mug een olifant maken. Meestal valt het achteraf wel mee. Natuurlijk hebben jij en ik ook leuke gedachten over de toekomst. Heb je je wel eens verheugd op een feestje of een vakantie die voor de deur staat?

Maak nu eens een voorstelling van hoe iets er in de toekomst uit gaat zien. Denk als experiment eens aan iets leuks waarvan je verwacht of hoopt dat het in de toekomst gaat plaatsvinden. Als je vervolgens weer aan andere dingen gaat denken dan verdwijnen deze eerdere toekomst gedachten in je herinnering. Ze worden opgeslagen in je herinneringen filter. In werkelijkheid is het een stuk gecompliceerder want bijvoorbeeld beeld, geluid en gevoel worden in andere delen van onze hersenen opgeslagen. Voor nu houd ik het even simpel.

Hoe werken onze hersenen?

Er is al veel onderzoek naar onze hersenen gedaan. Wetenschappers ontdekken steeds meer én hoe onze herinneringen precies werken is nog steeds een groot mysterie. Wat we wel zeker weten is dat onze herinneringen niet zo accuraat zijn als veel mensen vaak denken. Als je een ‘Word’ document opslaat en een jaar later weer opent dan staat er nog steeds precies dezelfde tekst. Praat je met familie of vrienden over een herinnering uit je jeugd dan krijg je én verschillende verhalen te horen én jouw eigen herinnering is ook niet precies zoals het destijds is gebeurd.

Bij het ophalen van herinneringen spelen de ‘poortwachters’ weglaten, vervormen en generaliseren een belangrijke rol. Er is uitgebreid onderzoek gedaan naar de betrouwbaarheid van getuigen verklaringen in de rechtspraak. Want de politie krijgt van getuigen zelden precies hetzelfde verhaal te horen. Dat wil niet automatisch zeggen dat mensen liegen. Mensen nemen verschillende dingen waar met hun zintuigen, slaan informatie verschillend op en ook bij het ophalen van informatie uit ons lange termijn geheugen vindt vaak onbewust weer verandering plaats.

Herinneringen veranderen continu.

Wist je trouwens dat je herinneringen kunt manipuleren? Veel mensen hebben bij manipuleren een negatieve associatie. Manipuleren is echter een vorm van beïnvloeding die zowel negatief als positief kan zijn. Het is maar net wat de intentie achter het gedrag is! Je kunt nieuwe herinneringen in je geheugen ‘implanteren’ en je kunt ook herinneringen bewust veranderen of zelfs wissen. Wow, denk eens aan de impact hiervan.

Hoe wordt een lange termijn herinnering vastgelegd in de hersenen? Nobelprijs winnaar Eric Kandel van de Columbia Universiteit is 60 jaar met deze vraag bezig geweest. Hij ontdekte onder andere dat een herinnering een fysieke verandering in de hersenen is. Karim Nader van de McGill universiteit toonde later aan dat bij het oproepen van een herinnering deze wordt herschreven. De psycholoog Julia Shaw van de London South Bank University heeft uitgebreid onderzoek gedaan waarbij ze erin slaagde bij 70% van de mensen ‘valse’ herinneringen te implanteren. Deelnemers gingen geloven dat ze een misdrijf hadden gepleegd terwijl dat feitelijk niet was gebeurd. Kijk eens naar het volgende filmpje:

Faalt ons geheugen?

De vraag is niet of ons geheugen faalt. De vraag is in welke mate ons geheugen faalt. Er gaan zoveel dingen mis in het proces van waarnemen, opslaan en ophalen van herinneringen. Goed om je daarvan bewust te zijn. En je te realiseren dat mensen dus vanuit hun herinnering gelijk kunnen hebben terwijl dat vanuit jouw herinnering anders is.

Het mooie van NLP is dat het talrijke oefeningen biedt waarmee je herinneringen kunt herschrijven zonder dat daarvoor medicatie nodig is. En zonder dat een cliënt de pijn opnieuw hoeft te ervaren. Eén van de eerste oefeningen was het Fobie model waarmee je met een ‘simpele’ oefening van een fobie af kunt komen. Later is het model aangepast om ook trauma mee te kunnen verwerken. Zelf heb ik al heel wat mensen van traumatische ervaringen afgeholpen door de geschiedenis te herschrijven of zelfs een nieuwe herinnering die meer ondersteunend is toe te voegen aan het geheugen. Ook nieuw vormen zoals EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing. en IEMT (Integral Eye Movement Therapy) creëren veranderingen in herinneringen zodat ze niet meer dezelfde emotionele impact op mensen hebben.

Herinneringen bestaan uit submodaliteiten.

In alle gevallen waarin verandering plaatsvindt is er ook een verandering in de sub-modaliteiten. De kleinste bouwsteentjes van onze gedachten veranderen onder invloed van deze behandelingen. Wat ik bijvoorbeeld vaak tegenkom is dat een nare herinnering bijvoorbeeld als beeld vlak voor iemand staat als de herinnering wordt opgeroepen. Bij een succesvolle verandering komt het beeld vaak meer op afstand te staan, wordt kleiner en vager en ook de locatie verandert regelmatig. Als dat gebeurt is het voor mij een bevestiging dat er daadwerkelijk iets is veranderd. Zeker enkelvoudig trauma is zo vaak snel en effectief op te lossen.