Vooronderstellingen van NLP
Ben jij je bewust van jouw aannames?
Bewust en vooral onbewust nemen we heel veel dingen aan in het leven. Soms meegekregen vanuit de opvoeding en soms gebaseerd op eerdere levenservaringen. Deze aannames helpen om ons wereldbeeld kloppend te maken en/of te houden.
Mensen houden van duidelijkheid en als ik iets aanneem dan weet ik in ieder geval waar ik aan toe ben. Het is echter maar zeer de vraag of het ook altijd handig is. Het zou zo maar eens kunnen dat je 'eigenaar' bent van een aantal vooronderstellingen waar je last van hebt of die tegen je werken om als mens te groeien.
Bewustwording maakt het mogelijk om opnieuw te kiezen.
Werkt iets voor je of niet? Werkt het voor de mensen om je heen? Voor je partner, familie, vrienden en collega's? En als het niet voor je werkt wat wil je daar dan voor in de plaats?
Stel dat ik er vanuit ga dat iets voor mij niet is weggelegd. Bijvoorbeeld: "De baan van mijn dromen die krijg ik toch nooit" of "mijn baas begrijpt me toch nooit". Nooit? Hoe weet je dat dit waar is? Wat is de impact van deze gedachte?
In het navolgende filmpje zie je zo maar wat voorbeelden uit het dagelijkse leven. De impact van vooronderstellingen is enorm en we hebben ze allemaal.
NLP gaat uit van een aantal vooronderstellingen (aannames) die voor waar worden aangenomen. Niet omdat het wetenschappelijk is bewezen. Wel omdat het denken en handelen vanuit bepaalde vooronderstellingen belangrijke hulpbronnen zijn om gewenste resultaten te behalen.
Waarom vooronderstellingen zo krachtig zijn!
Positieve vooronderstellingen creëren een mindset en stemming die de kans vergroten om onze vermogens optimaal te benutten en zo effectiever te communiceren en handelen. Ik geef een vijftal voorbeelden:
1. De kaart is niet het gebied.
Mensen zijn 'kaartenmakers'. Die kaarten noemen we ook wel de waarheid of werkelijkheid. Het is goed om te weten dat het 'slechts' onze eigen 'subjectieve werkelijkheid' is. Ieder mens creëert zijn eigen werkelijkheid. Zo maken we ook kaarten van onze ouders, partner, kinderen, vrienden etc.
Stel ik ontmoet een klasgenoot van 20 jaar geleden. Is die persoon nog steeds dezelfde persoon als 20 jaar geleden? Nee, natuurlijk niet. Goed om mij te realiseren want mijn kaart over die persoon is flink verouderd.
Mensen veranderen continu dus het is verstandig om 'hoe' we over mensen denken (onze kaart van die persoon) te baseren op het hier en nu en niet ervaringen van vroeger op deze persoon te plakken. Iemand die vroeger een 'pestkop' was is nu misschien wel heel erg veranderd en juist heel sociaal en empathisch geworden.
2. Mislukking bestaat niet, alleen feedback.
Kleine kinderen leren door vallen en opstaan. Ze experimenteren en zijn niet bezig met zichzelf te bekritiseren of te checken wat anderen van ze vinden. Jammer genoeg verandert dit al snel. Een fout wordt al snel als een mislukking 'gelabeld'. Terwijl je het ook als een leerervaring kunt beschouwen.
3. Respect voor iemands model van de wereld.
Mijn werkelijkheid is niet beter of slechter dan die van jou. Als mensen overtuigd zijn van hun werkelijkheid en gelijk willen hebben dan komt er vaak strijd. Welles-nietes. Wie heeft nou gelijk? Soms blijven mensen zo vasthouden aan hun eigen gelijk dat het ten koste gaat van hun geluk. Wel eens een koppig iemand ontmoet? Iemand die niet open staat voor de mening van een ander? Wat doet dat met het contact?
Het resultaat zie je in programma's zoals het familiediner. Een broer en zus in de nadagen van hun leven. Ze houden van elkaar en hebben elkaar al jaren niet meer gesproken. En waarover gaat de ruzie? Over een kleinigheid waar ze zich zo aan vasthouden dat de liefde niet meer kan stromen.
Respect hebben voor wat iemand anders vindt dat betekent niet dat je het met de anders eens bent of dat je waardering hebt voor het wereldmodel van de ander. Je kunt het er over eens zijn dat je het oneens bent en dat is ook oké. De kans op een dialoog is groter als we respect hebben voor elkaar.
Stephen Covey stelt in 'de zeven eigenschappen van effectief leiderschap': "Eerst begrijpen en dan begrepen worden".
4. De betekenis van jouw communicatie is de response die je krijgt.
Wat is de reactie van de persoon met wie je in gesprek bent? De betekenis die de ander geeft aan wat jij communiceert, bepaalt het effect op de ander. Ook al heb je mogelijk een andere bedoeling of intentie.
Het is daarom van groot belang om goed waar te nemen en eventueel door te vragen naar wat jouw woorden voor de ander betekenen. Zodat je 'voor in de bus' blijft zitten en flexibel kunt zijn in je gedrag/communicatie als de ander iets anders heeft gehoord in wat jij hebt gezegd.
Belangrijk onderdeel van communicatie is onze interne dialoog. Welke reactie roep je bij jezelf op? Bijvoorbeeld als je 'sukkel, nou doe je het weer' tegen jezelf zegt. Is dat effectief? Of wil je flexibel zijn omdat je daarmee meer kans hebt om je doelen te bereiken?
5. De persoon met de meeste flexibiliteit in zijn gedrag heeft de grootste kans op succes.
Heb je maar één manier die werkt? Dan heb je pech als het in een situatie niet werkt. Tijdens de Corona crisis werken veel dingen anders dan anders.
Een restaurant in Lathum bedacht een stamppot 'drive-inn' en daar stonden mensen voor in de file. Resultaat op dag 1 was nog gering. Op dag 2 al meer dan 400 stampotten én uitverkocht. Op dag 3 eerder open en een voorraad van 1000 stamppotten. Des te flexibeler je bent des te groter is de kans dat je je doelen bereikt. Mooi voorbeeld van 'voor' in de bus zitten.
Als je doet wat je altijd al deed, dan krijg je wat je altijd al kreeg.
Het is tegeltjes wijsheid die je in veel NLP boeken tegen komt. Nou is 'altijd' een generalisatie en die klopt net als een vooronderstelling niet 'altijd'.
De vraag is steeds: "werkt het wel of niet voor je"?
Want als de omgeving verandert en jij verandert niet dan krijg je niet het resultaat wat je vroeger wel haalde. Stel ik verdiende vanaf de 80'er jaren een goede boterham met het verhuren van video banden. Dat waren ook de hoogtij dagen van de verkoop van CD's.
Door de technologische ontwikkelingen verandert de omgeving en na verloop van tijd wordt bijna alles online aangeboden door bijvoorbeeld Nexflix en Spotify. Videotheken bestaan niet meer en de Free Record Shop is failliet gegaan. Flexibiliteit is dus een vereiste in een constant veranderende wereld.
Nooit te oud om te leren.
Veranderen is leuk!
Mensen die 'gek' durven doen zijn flexibeler. Ze ervaren meer persoonlijke vrijheid. Hebben meer plezier en........... ze zijn succesvoller. Iets voor jou?
In NLP boeken en opleidingen komen meestal zo'n 15 vooronderstellingen voorbij. En er zijn er natuurlijk veel meer.
Welke aannames en vooronderstellingen ken jij van jezelf?
Heb je vooronderstellingen waarvan je merkt dat ze je niet ondersteunen om je doelen te bereiken? Welke zou je willen veranderen? Gun jezelf wat tijd voor reflectie en door bewust te worden van je 'automatische piloot' in denken, heb je de mogelijkheid om opnieuw te kiezen. En ik nodig je ook van harte uit om eens te gaan experimenteren met bovenstaande 5 NLP vooronderstellingen.
Wat zou er gebeuren als je deze voor waar houdt en in jezelf integreert? De kans is groot dat je aangenaam verrast zal zijn door het effect.
Ken je trouwens de metafoor van een man die op weg was naar het theater en de weg kwijt was? Hij vroeg aan iemand die hij onderweg op straat tegen kwam: "Meneer, hoe kom ik in het Concertgebouw"? Waarop de man zei: "oefenen, oefenen en nog eens oefenen".
Succes met experimenteren!