Waarden sturen ons gedrag!
Waarden sturen ons gedrag!
Waarde-vol leven.
- Heb je wel eens ervaren dat je jezelf saboteert? En dat je niet begrijpt waarom?
- Presteer je naar behoren en levert dat je toch geen goed gevoel op?
- Heb je wel eens een conflict met je partner of een collega waar je niet uitkomt?
- Of een innerlijk conflict waarmee je zelf worstelt? Ga ik nu doen waar ik zin in heb? Of ga ik uit plichtsbesef toch naar die verjaardag?
Welke keuze je ook maakt, je houdt er toch een vervelend gevoel aan over. Voor veel mensen is dit een belangrijke oorzaak van energie verlies. Zou je dit graag anders willen?
Hoe kiezen mensen?
Waarden sturen ons gedrag. En waarden bepalen ook achteraf of we ergens wel of niet tevreden over zijn. Veel mensen zijn zich slechts voor een deel bewust van hun leidende waarden. Daar komt nog bij dat waarden per context kunnen verschillen. In je privé situatie kun je andere dingen belangrijk vinden dan in je werk. Bovendien kunnen waarden ook nog eens in de tijd veranderen. Als klein kind neem je veel van je ouders over. In de puberteit komen er nieuwe waarden bij en zijn rolmodellen belangrijk. Zo heeft elke levensfase weer iets toe te voegen aan de waarden die voor jou belangrijk zijn. Waarbij ingrijpende ervaringen tijdens je leven ook zomaar een verschuiving kunnen veroorzaken. Een geboorte van een kind, een ontslag, trouwen, het verlies van een geliefde of een chronische ziekte zijn daar voorbeelden van. Bewust worden van je waarden maakt je leven een stuk overzichtelijker en gemakkelijker.
The carrot or the stick?
Wat ook belangrijk is om te onderscheiden is de vraag: “is het een pijn vermijdende of een benaderende waarde”? Je kent vast wel de metafoor van de ‘carrot and the stick’. Wat zet je in beweging? Dat kan per waarde verschillen.
Als je weg gaat van de pijn dan is de vraag wat overblijft van je motivatie als je geen pijn meer ervaart. Zo zijn er voorbeelden van ondernemers die gestart zijn omdat ze arm waren. Op een gegeven moment succesvol en rijk geworden zijn. En daarna kwam de klad in de zaak. Want de armoede was verleden tijd en daarmee viel ook de motivatie weg. Vandaar dat het belangrijk is dat je ook genoeg motivatie haalt uit benaderende waarden. Zodat je de motivatie hebt om in beweging te blijven. Als je voorbij de armoede bent en je hebt succes wat is dan een andere waarde die je motiveert om je onderneming verder uit te bouwen. Wat wil je bijdragen aan deze wereld en wat levert dat jou persoonlijk weer op?
Moeten of willen?
Nog iets interessants. Over het algemeen geven pijn vermijdende waarden een andere sturing. Het is meer een ‘moeten’ en dat doet iets met de energie. Als het benaderend is en je komt in actie vanuit ‘willen’ dan is de energie veel lichter. Werk je op kracht of vanuit souplesse? En wat merkt de omgeving daarvan? Boeiend om eens bij stil te staan.
De oefening waard!
Tijd om eens op onderzoek te gaan door middel van een oefening. Richard Bandler heeft de Waarden-App bedacht:
1. Schrijf intuïtief 10 waarden op die voor jou belangrijk zijn. Bijvoorbeeld: liefde, harmonie, plezier, familie, zekerheid, gezondheid, ontwikkeling, avontuur, duidelijkheid en vertrouwen.
2. Maak 10 kleine briefjes met daarop de 10 waarden en leg ze op tafel. Orden deze briefjes van 1-10 waarbij 1 de belangrijkste is. Schuif net zolang met de volgorde totdat je tevreden bent.
3. Doe je ogen dicht en stel – één voor één – iedere waarde voor als een kleurrijk icoontje van een smartphone. Teken op de briefjes bij elk woord een symbool en gebruik daarbij de kleur die voor jou passend is.
4. Merk de kwaliteit op van alle waarden in een continuüm terwijl je naar het beeld kijkt. Let op de submodaliteiten. Hoe sterk is het gevoel bij de verschillende waarden?
5. Check of de volgorde nog klopt. Zijn er mogelijk conflicterende waarden? Avontuur en zekerheid gaan bijvoorbeeld niet per definitie samen.
6. Verplaats je icoontjes in de hiërarchie totdat je helemaal tevreden bent.
7. Test elke verandering en stel je voor wat dit betekent voor je dagelijkse leven.
8. Werk voor jezelf uit hoe je je waarden kunt leven. Welke behoeften en welk gedrag horen erbij? Neem de tijd om dit uit te werken. Bovendien is het een dynamisch proces omdat zowel jij als de wereld om je heen voortdurend verandert.
Zodra je je waarden helder hebt dan zal je merken dat het maken van keuzes veel gemakkelijker wordt. En als je doelen zijn afgestemd op je waarden dan zal je bij het bereiken ervan ook een goed gevoel ervaren. In plaats van dat je doelen nastreeft, word je geleid door je doelen. Het geeft je energie en je wordt er blij van.
Recept voor geluk?
Tijdens opleidingen hoor ik cursisten vaak benoemen dat ze gelukkig zijn belangrijk vinden. Hoe doe je dat? Gelukkig zijn. Uit onderzoek blijkt dat dankbaarheid een belangrijke bijdrage levert aan gelukkig zijn. Voor welke bezittingen, kwaliteiten en relaties in je leven ben jij eigenlijk dankbaar? Soms waardeer je iets pas op het moment dat je het kwijt raakt.
Kijk ter inspiratie eens naar het filmpje over: Gratitude.
Dankbaarheid is de meest gezonde emotie
- Wat raakt je in het filmpje?
- Wat ga je voortaan anders doen?
- Wanneer zet je de eerste stap?
Alvast veel succes!
Mogelijk wil je iets aan iemand laten weten. Of wil je voor jezelf opschrijven waar je dankbaar voor bent. Dat is een mooie oefening in het hier en nu. En tegelijkertijd ook iets waar je op terug kunt vallen als het een periode wat tegen zit. Het is een soort emotionele bankrekening waar je wat tegoed van kunt opnemen als je het nodig hebt. Dan is het wel zaak de nodige dankbaarheid herinneringen op te sparen.