Weerstand als zelfbescherming
“There is a crack in everything,
that's how the light gets in”,
Leonard Cohen
Wat is de functie van weerstand?
Heb je wel eens meegemaakt dat het je maar niet lukt om op een diepere laag contact met iemand te maken? Ken je die momenten waarop je ervaart dat er een onzichtbare muur tussen jou en de ander staat? En het je niet lukt om door die muur heen te ’breken?’
Mogelijk heeft die muur niets met jou te maken. Het kan zijn dat er in het contact met jou een ‘oude pijn’ wordt geraakt waardoor de ander zich niet kwetsbaar op durft te stellen.
Trouwens, kan het zo zijn dat jij zelf ook wel eens een muurtje optrekt? Het is goed om je te realiseren dat mensen dit doen om zichzelf te beschermen om niet opnieuw gekwetst te worden. Wil je leren dit te herkennen en hanteren?
Weerstand als zelfbescherming.
Het voordeel van een muur is dat je goed wordt beschermd. Het nadeel is dat het contact tussen mensen ernstig wordt beperkt.
Muren sluiten af en
grenzen bakenen af.
Een grens kun je vergelijken met een huid. De huid heeft een barrière functie en is beperkt doorlaatbaar. Water wordt niet opgenomen en zweet wordt wel afgescheiden door de huid. Grenzen leren bewaken is heel belangrijk om jouw eigen plek in te nemen ten opzicht van anderen.
In trainingen en bij team coaching laat ik vaak een fragment zien uit de film: “Good Will Hunting”. Let bij het kijken vooral op het non-verbale gedrag van de hoofdrolspelers Matt Damon en Robin Williams.
In het fragment is mooi te zien hoe Matt Damon in zijn rol van Will een muurtje om zich heen heeft opgebouwd. Zijn overlevingsmechanismen helpen hem om zichzelf te beschermen tegen oude pijn uit zijn jeugd.
Ieder mens heeft zijn of haar verhaal!
Vaak weten we van elkaar niet dat we vroeger ooit zijn gekwetst en hebben we ook niet in de gaten dat deze pijn in het hier en nu weer getriggerd kan worden. Waardoor we onbewust in onze overlevingsmechanismen schieten.
Weerstand is vaak een reactie tegen verwachte pijn. Het is een onbewust proces van tegenwerking. Wat Robin Williams prachtig doet in zijn rol als begeleider is Will als mens onvoorwaardelijk te accepteren. Los van zijn gedrag. Hij blijft aanwezig, rustig en houdt zijn hart open (COACH State). Will blijft eerst het contact mijden. Dan komt Robin letterlijk en figuurlijk zo dichtbij dat Will van zich af gaat slaan. Totdat hij ‘breekt’ en zijn oude pijn kan voelen. Dan komt het moment dat hij in contact zijn oude pijn kan verwerken.
Voor jou zet ik mijn masker af.
Herkenbare overlevingsmechanismen.
Het is waardevol om dit soort weerstand- of isoleerstijlen te leren herkennen en hanteren. Zeker als je coach, therapeut, leidinggevende, docent of opvoeder bent. Een aantal voorbeelden van weerstandsstijlen zijn:
1. De Struisvogel steekt zijn kop in het zand. Trekt zich terug uit de dagelijkse realiteit en wordt onzichtbaar.
2. De duif gedraagt zich als een slachtoffer en maakt zichzelf klein. Met als gevolg dat anderen hem nog meer gaan kleineren.
3. De kameleon is het voortdurend met de ander eens en raakt zo het contact met zichzelf kwijt. Hij denkt zoals de ander denkt en voelt wat de ander voelt.
4. De Haas vlucht voor wat er in het dagelijkse leven speelt. In de 70ér jaren had je een liedje van het Lowland Trio. Met de tekst: "mijn naam is Haas, ik weet van niks, is hier iets gebeurt dan, daar weet ik niets van".
5. De Oester is onaanraakbaar. Verschuilt zich achter een pantser van argumenten, zakelijkheid en nuchterheid.
6. Het Stekelvarken stelt zich kwaad of agressief op. Anderen mensen houden afstand en keren zich van hem af.
7. De Kievit zorgt goed voor anderen en vergeet zichzelf. Blijft zo zelf uit beeld met zijn behoeften.
8. De Brulaap maakt veel kabaal door grote en sterke verhalen. Hij krijgt de lachers op zijn hand en ondertussen houdt hij iedereen op afstand. Zodat je hem niet echt leert kennen.
Bron:
Hoe raak ik je aan,
Wibe Veenbaas en Piet Weisfelt
De winst van bewustwording.
Hoe zou het zijn als je je eigen kwetsingen leert kennen en hanteren? Zodat je in het hier en nu geen overlevingsgedrag meer hoeft te vertonen.
Hoe zou het zijn als je dit overlevingsgedrag bij anderen leert herkennen en hanteren? Zodat je mild en in contact kunt blijven en samen kunt onderzoeken wie wat nodig heeft.
Om zodoende ieders behoeften te kunnen vervullen met respect voor de ander. Dan hebben we geen muren meer nodig. Want muren sluiten af en grenzen bakenen af.
Met een gezonde afbakening wordt open communicatie van mens tot mens mogelijk.
Belangrijke ‘gereedschappen’ om weerstand stijlen te onderzoeken zijn de:
3 waarneemposities en de CRASH en COACH state.
