Effectief leren

Leren is leuk, toch?

Leren om te leren is een groot geschenk.

Toch wordt er over het algemeen weinig aandacht aan besteed. Ik weet nog uit mijn studenten tijd dat een docent over studeren zei:

"het is bloed, zweet en tranen" en "het is  gekromde ruggen".

Motiveren deze uitspraken jou? Mijn niet in ieder geval.

• Heb je wel eens gedacht dat je iets niet kunt leren?
• Ken je de ervaring dat iemand anders dingen soms veel sneller leert?
• Of heb je iets geleerd om daarna te merken dat je het weer bent vergeten?
• Ben je bang om fouten te maken of weet je niet 'hoe' je iets eigen te maken?
• Heb je geen 'gebruikers handleiding' meegekregen van de werking van je brein?

Oké, dan is het nu tijd voor het goede nieuws. Kijk eens naar kleine kinderen in jouw omgeving. Ze zijn vanaf het moment van hun geboorte kleine 'leermachines'.

Een kind gebruikt alle zintuigen om informatie op te nemen. Kijken, luisteren, aanraken, bewegen, voelen, ruiken en proeven. De hersenen verbinden al deze ervaringen samen tot een logisch geheel. De zintuigen werken voortdurend samen en versterken elkaar. Waardoor informatie beter wordt onthouden.

 Deze vaardigheid heb jij als volwassene nog steeds. Je bent geboren om te leren. Door alle zintuigen te gebruiken en te experimenteren word je weer die 'leermachine' en steeds vaardiger en flexibeler in je gedrag.

Wat je zelf beleeft, onthoud je beter.

Wat is een effectieve leerstrategie?

Mijn uitnodiging is om te experimenteren met nieuwe manieren om makkelijker en effectiever te leren. Ieder persoon is uniek en het maakt ook nog eens uit wat je wilt leren en onder welke omstandigheden. Dus ga op ontdekkingsreis.

De hoeveelheid informatie over 'hoe' te leren is groot. Teveel om hier allemaal op te nemen. De houding van nieuwsgierig zijn en open staan voor nieuwe mogelijkheden is een goede start. 

Een parachute werkt alleen als hij open is.

Zo werkt het ook met ons brein. Ik reik je wat mogelijkheden aan op basis van onderzoeken en mijn eigen ervaring. Laten we eens beginnen met een kort filmpje van de wetenschapsjournalist Mark Mieras:

Binnen de NLP wordt ook wel gezegd dat je als mens steeds op zoek bent naar:

'news of difference'.

Bij het leren van experts zijn we op zoek naar 'het verschil dat het verschil maakt'. Wat is het verschil tussen wat ik al weet én de nieuwe informatie die via een leraar, rolmodel, boek of welke bron dan ook beschikbaar is. Zodat ik deze kan gebruiken om mezelf verder te ontwikkelen. 

De bekende neuropsycholoog Erik Scherder en de neurobioloog Dick Swaab gaven onlangs een college over muziek en het brein. Hun boodschap: "Muziek is goed voor het brein. 

Het verhaal gaat dat in de tijd van de 'Koude Oorlog' Russische spionnen werden getraind om snel nieuwe talen te leren met de Lozanov methode waarbij muziek wordt gebruikt. Barok muziek zorgt ervoor dat je hartfrequentie daalt naar zo'n 60 slagen per minuut. Je ademhaling zakt en je voelt je meer ontspannen. Muziek werkt stress remmend waardoor je makkelijker informatie opneemt. 

Erik Scherder is een groot voorstander van bewegen en muziek maken voor de ontwikkeling van het brein.

Informatie die we voor langere tijd onthouden, wordt opgeslagen in het lange termijn geheugen. Dr. Helen Reed beschrijft in haar boek 'hands-on leren' verschillende typen van ons geheugen: 

• Het procedurele geheugen is er voor de vaardigheden die je bezit. Bijvoorbeeld autorijden, fietsen, lezen, schrijven.
• Het semantische geheugen is er voor je feitelijke en conceptuele kennis. Bijvoorbeeld de namen van je vrienden, de tijdstippen waarop je bus vertrekt, werk woord vervoegingen, wat liefde inhoudt.
• Het episodische geheugen is voor de gebeurtenissen die je zelf in het echt heb meegemaakt. Vakantie, verjaardagsfeestjes, bezoek aan een bioscoop of sportschool.

Volgens Helen Reed zijn de gebeurtenissen die je zelf hebt meegemaakt het belangrijkst. Het is kennis die persoonlijke betekenis heeft. De dingen die je zelf in het echt ervaart – door te doen en te handelen – vormen de basis voor je kennis over de wereld om je heen. Bij nieuwe informatie is het waardevol om deze te 'koppelen' aan de kennis en ervaring die je al hebt. Mensen ervaren 'hands-on' leren als plezierig. Met plezier leer je meer!

Maak gebruik van 'mind maps'.

Een mooie manier om nieuwe input te koppelen aan bestaande kennis en ervaring vind ik zelf het gebruiken van 'mind maps' zoals ontwikkeld door Tony Buzan.

Zelf heb ik ze bijvoorbeeld gebruikt als voorbereiding op mijn examen voor mijn NLP trainers diploma. Vier dagen examen waarvan één hele dag theorie vragen in het Engels. Van ieder onderwerp heb ik een mind map gemaakt. Vervolgens heb ik ze een aantal keren doorgenomen waarbij ik steeds de 'mind maps' heb aangevuld met de kennis en eigen ervaringen die daarbij opkwamen. Examen met vlag en wimpel gehaald :-). 

De jaren daarna heb ik regelmatig opleidingen gegeven waarbij naast praktijk ook theorie werd getoetst. Cursisten die bezorgd kwamen vertellen dat ze niet goed waren in leren, hebben met behulp van 'mind maps' toch met gemak het examen behaald. Eén cursist gaf als feedback: "ik heb in mijn hele leven nog nooit zo gemakkelijk geleerd".

We leren niet alleen met ons brein. We leren met ons hele lichaam. En als we optimaal presteren dan lijkt alles wel vanzelf te gaan. We komen in een 'flow' terecht. Een optimale stemming. 

De kunst van 'Flow'?

Het concept bestaat al heel lang en Mihaly Csikszentmihalyi heeft er met zijn boek 'Flow' voor gezorgd dat het een bewuste theorie is geworden. 

Mihaly Csikszentmihalyi beschrijft acht kenmerken van flow:

1. De (leer)ervaring is intrinsiek de moeite waard. Waarden sturen ons gedrag.
2. Helderheid over de doelen en beloning & onmiddellijke feedback daarop.
3. Een andere beleving van tijd ( lijkt stil te staan terwijl de tijd voorbij vliegt)
4. Volledige concentratie op de taak. Focus. Reduceer afleidingen.
5. De taak gaat moeiteloos en gemakkelijk.
6. Balans tussen uitdaging en vaardigheden (niet te moeilijk/makkelijk).
7. De handelingen en zelfbewustzijn worden samengevoegd.
8. Gevoel hebben van gevoel van controle over de taak

Sporters noemen 'flow' ook wel 'in the zone' zijn. Kijk eens naar dit filmpje:

De kunst is om een goede balans te vinden tussen jouw huidige vaardigheid en de uitdaging die je aangaat. 

• Leg je de lat structureel te hoog en geeft het continu stress? Waak voor Burn-out.
• Mis je uitdaging en ligt de taak ver onder je niveau? Waak voor Bore-out.

Ontdek het  genie in jezelf!

Een uitspraak die door sommige mensen aan Albert Einstein wordt toegedicht:

Ieder mens is een genie.

Maar als je een vis beoordeelt

op zijn vermogen om in een boom te klimmen,

zal hij zijn hele leven denken dat hij dom is. 

Albert Einstein

Welke factoren zijn nog meer belangrijk bij leren?

Voldoende water drinken is belangrijk. Uit onderzoek blijkt dat cognitieve prestaties - zoals denken en informatie herinneren - omhoog gaan als mensen door de dag heen voldoende water drinken. Je brein bestaat voor zo'n 80% uit water en genoeg water drinken zorgt ervoor dat je je beter kunt concentreren.

Zuurstof is onontbeerlijk voor het functioneren van onze hersenen. Wel eens een 'black out' meegemaakt? Bij teveel spanning adem je oppervlakkig en neem je minder zuurstof op. Terwijl je juist deze zuurstof nodig hebt om spanning af te bouwen en helder te denken.

Zodra je spanning bij jezelf opmerkt is het verstandig om  een tijdje bewust diep te ademen. Leer je zelf wat ademhalings oefeningen zodat je ze tot je beschikking hebt als het nodig is. Doe aan yoga of mindfulness. Of kies een andere bewegings vorm die goed bij je past en waarmee je snel tot ontspanning komt. Het komt je leerprestaties ten goede. 

Tot slot nog een korte opmerking over veiligheid, vertrouwen en overtuigingen. Veiligheid en vertrouwen komen in de volgende artikelen  aan bod. De impact van overtuigingen kan niet genoeg worden benadrukt. Meer hierover in de module 'Overtuigingen'. 

Voor nu alvast een klein voorproefje om te ervaren wat het betekent als iemand niet oordeelt in goed of fout. Je bent oké zoals je bent. De impact van iemand die vertrouwen in je uitspreekt en overtuigt is van jouw kwaliteiten. We hebben allemaal 'supporters' nodig.

Zo'n supporter wordt ook wel een sponsor genoemd. Een mooi voorbeeld vind je hier:

Ritme ondersteunt leren!

Tijd om aan de slag te gaan. 

Wat wil je graag leren? Wat is voor jou echt belangrijk? 

Experimenteer en.................Ontdek het genie in jezelf.