2.2 Jezelf verliezen in overlevingsmechanismen

Stress veroorzaakt CRASH.

Omgaan met de waan van de dag.

Wat doe jij als dingen anders lopen dan je had verwacht? Natuurlijk maakt het uit hoeveel het anders loopt, wat de context is, wie er bij betrokken is en of je wel of niet uitgerust bent. En waarschijnlijk zijn er ook wel patronen die je bij jezelf herkent. 

Word je boos en krijg je een kort lontje? Reageer je agressief naar jezelf of richt je de agressie juist op een ander? Kijk eens naar dit oude filmpje van voormalig Wimbledon kampioen John McEnroe die bekend stond om zijn woede uitbarstingen. Tennis liefhebbers weten dat het de kwaliteit van zijn spel niet ten goede kwam.

Zit jij jezelf wel eens in de weg?

Welke patronen heb jij ontwikkeld?

Zo heeft iedereen zijn of haar eigen ingesleten patronen. Misschien word je bang of verdrietig? Trek je jezelf terug en komt er niets meer uit je handen? Vlucht je in uitstelgedrag of genotsmiddelen? Het zijn allemaal menselijke patronen die we onbewust doen om te overleven. En het resultaat is dat we verre van de beste versie van onszelf zijn.

Verder is een nadeel van vecht en vlucht mechanismen dat ze meestal nog meer agressie creëren, meer haat en ook meer negativiteit. Kijk maar eens naar reacties op sommige berichten op Social Media waarin mensen hun eigen mechanismen botvieren.  

De vraag is hoe je voorkomt dat je lichaam 'op hol' slaat en je daardoor niet meer rationeel kunt denken. Want het reptielenbrein neemt de regie over met de bedoeling om jou te beschermen. Ook in situaties waarin er geen direct gevaar dreigt en de overlevingsmechanismen dus eigenlijk niet nodig zijn. 

Wie heeft de leiding?

Gelukkig zijn er voor veel situaties passendere opties voorhanden. Het vraagt bewustwording van jouw kwetsbare plekken én structureel goed voor jezelf zorgen om steeds meer adequaat te reageren. Daar gaan we in het volgende artikel een begin mee maken. Eerst maar eens de focus op bewustwording. Door welke signalen wordt jouw reptielen brein getriggerd?

Het effect van stress.

Ernstige stress klachten kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van angsten, depressie en burn-out. Het kan leiden tot zowel psychische als psychosomatische klachten. Tot de laatste categorie horen bijvoorbeeld chronische vermoeidheid, concentratie problemen en hartkloppingen. 

In medische termen is er sprake van een grotere draaglast dan dat er draagkracht is. De focus in deze training ligt op allebei. Ten eerste het vergroten van je draagkracht. Meer veerkracht zorgt ervoor dat je makkelijker met tegenslagen om kunt gaan. Ten tweede is het ook heel waardevol om daar waar mogelijk draaglast te verminderen. Door bijvoorbeeld oude pijn te verwerken en niet - op basis van bijvoorbeeld een overlevingsmechanisme zoals je wegcijferen voor anderen - teveel hooi op je vork te nemen. Zeg je bijvoorbeeld "nee" als iets je teveel wordt?

Welke stress signalen herken je?

Effecten van stress

• Hoe zit het met jouw draagkracht en draaglast? In de wetenschap dat het ieder moment kan wijzigen.
• Wat kun je doen om je draagkracht te vergroten en/of je draaglast te verminderen?
• Welke eerste stap ga je zetten? 
• Welke hulpbronnen kan je inschakelen om het jezelf makkelijker te maken?

Wat is een CRASH stemming?

Robert Dilts heeft twee zeer waardevolle modellen ontwikkeld en gebruikt daarvoor de acroniemen CRASH en COACH stemming. We beginnen met wat er gebeurt als de stress te hoog op loopt.  

Het model van de CRASH stemming kun je vergelijken met dashboard lampjes van een auto. Zodra er een lampje gaat branden dan word je alert en is het tijd om bij te sturen. Als de stress oploopt dan herken je de volgende 'CRASH' kenmerken:

1. Contracted - spanning en verkramping in het lijf, adem vlak en hoog

2. Re-active - je reageert laat of niet en loopt achter de feiten aan

3. Analysis paralysis - je kan niet meer logisch nadenken; herhalende gedachten

4. Separeted - je trekt je letterlijk of figuurlijk terug

5. Hostile/hurting/hating - oude gevoelens van onveiligheid, pijn of haat komen op.

Waar ik in deze training op uit ben is dat jij steeds sneller die kenmerken bij jezelf gaat herkennen. Dus niet als het is opgelopen tot bijvoorbeeld 9 of 10 op een schaal van 1-10. Want als het nog in een begin stadium is dan is het nog mogelijk om bewust te schakelen naar de COACH stemming die in het volgende artikel aan de orde komt. Dat vraagt wel dat deze vermogende stemming als een hulpbron in jouw dagelijkse leven wordt geïntegreerd.

Invloed van stress op je geheugen.

Nog een boeiend gevolg van de CRASH stemming. De therapeut Stephan Gilligan merkte bij zijn cliënten op dat zij meer verdrietige herinneringen hebben als ze in een verdrietige stemming zijn. En als hij tijdens een sessie de stemming van een cliënt kan veranderen in bijvoorbeeld blij dan komen er veel meer positieve herinneringen op. 

Heb je wel eens stil gestaan bij het feit dat jouw stemming een grote invloed heeft op jouw herinneringen?

Tijdens jaar opleidingen die ik zelf heb gegeven gebeurde regelmatig iets vergelijkbaars. Soms waren er cursisten die in eerste instantie niets leuks over hun jeugd konden vertellen. Het was alleen maar kommer en kwel thuis. Na verloop van tijd leerden ze milder naar hun geschiedenis te kijken. Met meer compassie naar zichzelf en bijvoorbeeld hun ouders. In deze meer vermogende stemming kwamen ineens ook leukere herinneringen op uit hun kindertijd.

Stemming en het NLP Communicatiemodel.

Boeiend hoeveel impact stemming kan hebben op hoe we terugkijken, wat we ervaren in het hier en nu en wat we nastreven voor onze toekomst.

Inmiddels weet je dat jouw stemming (CRASH of COACH) een grote rol speelt bij het verwerken van ervaringen in het hier en nu. Alles wat je in het verleden hebt meegemaakt - zowel positief als negatief - speelt ook een belangrijke rol in hoe je informatie filtert, welke conclusies je trekt en wat voor gedrag je vervolgens gaat vertonen. Zelfs jouw verwachtingen over de toekomst filteren 'vrolijk' mee.

In de gratis training 'NLP en meer - basis' leer je in de module over het NLP Communicatie model meer over de werking van onze filters: NLP Communicatiemodel.

De staat van onze filters wordt in belangrijke mate beïnvloed door

 onze aanwezigheid en 'mindfulness'. 

Als je gestressed en re-actief bent dan zal je weinig oplossingen zien voor problemen waar je mee te maken krijgt. Als je ontspannen bent en een open houding hebt dan komen er vele mogelijkheden op om problemen duurzaam op te lossen. Het is daarom de hoogste tijd om te gaan oefenen met de COACH stemming.